Vergelijking tussen natriumhypochloriet en hypochlorigzuur in proceswaterdesinfectie

Natriumhypochloriet is een veelgebruikt desinfectiemiddel dat wellicht al bekend bij u is. Het wordt ook toegepast in proceswater bij verschillende sectoren, zoals in de voedingsmiddelen- en chemische industrie. Hoewel dit middel effectief kan zijn, brengt het gebruik nadelen met zich mee. In dit artikel bespreken we de eigenschappen van natriumhypochloriet, de nadelen ervan en een mogelijk alternatief: hypochlorigzuur.

Wat is natriumhypochloriet?

Natriumhypochloriet is een desinfectiemiddel dat vaak wordt gebruikt voor water- en oppervlaktedesinfectie. Het ontstaat door een chemische reactie tussen chloor en natriumhydroxide. Veel bleekmiddelen bevatten deze werkzame stof. Bekende toepassingen van natriumhypochloriet zijn in toiletten of zwembaden. In huishoudens wordt dit middel vaak ‘dikke bleek’ genoemd [1]. In fabrieken wordt het gebruikt om proceswater te desinfecteren, hoewel dit enkele nadelen met zich meebrengt.

Nadelen van natriumhypochloriet

Natriumhypochloriet wordt geassocieerd met gezondheidsrisico's en kan, afhankelijk van de toepassing, tot de CMR-stoffen gerekend worden. Het kan brandwonden of huidirritatie veroorzaken bij contact met de huid en ernstig oogletsel bij contact met de ogen. Regelmatige blootstelling kan leiden tot luchtweginfecties en verschijnselen van astma [2]. Daarnaast leidt natriumhypochloriet vaak tot de vorming van desinfectiebijproducten, zoals trihalomethanen, die mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu [3].

Natriumhypochloriet in proceswater

Natriumhypochloriet wordt ook binnen industriële toepassingen gebruikt [4]. Enkele sectoren waarin het wordt toegepast, zijn de chemische industrie, zuivelindustrie, voedingsmiddelenindustrie en lijmindustrie. Het wordt onder andere ingezet voor waterbehandeling en het voorkomen van algen in koeltorens. In de voedingsmiddelen- en drankenindustrie wordt natriumhypochloriet soms toegepast in Cleaning-in-place (CIP)-processen, waarbij leidingen worden nagespoeld met een desinfectiemiddel [5].

Waterkwaliteit proceswater

De waterkwaliteit van proceswater is cruciaal voor alle sectoren. Water dat in contact komt met een product kan bij vervuiling leiden tot problemen met de kwaliteit van het eindproduct. Dit kan risico's opleveren voor de eindgebruiker en de houdbaarheid van het product. Om deze redenen is het noodzakelijk een desinfectiemiddel te gebruiken dat zo min mogelijk (gezondheids)risico's met zich meebrengt. Een mogelijk alternatief is hypochlorigzuur.

Wat is hypochlorigzuur?

Hypochlorigzuur (HOCl) wordt vaak gebruikt als desinfectiemiddel en wordt geproduceerd met een techniek die elektrochemische activatie (ECA) wordt genoemd. Hierbij wordt een zoutwateroplossing geëlektrolyseerd, waardoor een desinfectiemiddel ontstaat dat geschikt is voor diverse toepassingen. HOCl wordt ook door het menselijk lichaam geproduceerd en speelt een rol in het immuunsysteem als onderdeel van de afweer tegen micro-organismen. Het heeft een bactericide en virucide werking, wat betekent dat het bacteriën, schimmels, gisten en virussen kan doden [6].

HOCl in proceswater

HOCl kan voor verschillende toepassingen in proceswater worden gebruikt, zoals in koelwater, spoelwater, CIP, water dat wordt gebruikt voor transport van producten en als ingrediënt in producten. Bij gebruik van een ECA-systeem kan op locatie (in situ) een desinfectiemiddel met HOCl worden geproduceerd. Dit middel kan microbiologische vervuiling elimineren en de groei van biofilm voorkomen. Omdat de dosering van HOCl zeer laag kan zijn, is de kans op ongewenste residuen, zoals chloraat, bijzonder klein [7].

Referenties

1. Waarzitwatin.nl. Bleek.
2. Waarzitwatin.nl. Natriumhypochloriet.
3. Richardson, S. D., et al. (2007). Disinfection By-products: Formation, Analysis, and Control. Environmental Science & Technology.
4. Chemicals.co.uk. What is Sodium Hypochlorite Used For?
5. MDPI. (2021). Cleaning-in-place systems in food processing: Guidelines and evaluation. Beschikbaar op MDPI.
6. Park, S., et al. (2019). Electrochemically Activated Water in Food Processing. Trends in Food Science & Technology.
7. MDPI. (2021). Application of HOCl for Process Water Treatment. Beschikbaar op MDPI.