Recent heeft Coca-Cola een aantal producten, waaronder cola, ijsthee en Fanta, teruggeroepen vanwege te hoge concentraties chloraat. Dit incident benadrukt het belang van gecontroleerde en verantwoorde desinfectiemethoden, vooral in de voedingsmiddelen- en drankenindustrie. Maar wat is chloraat precies, hoe ontstaat het, en waarom vormt het een aandachtspunt? En hoe kunnen alternatieve technologieën bijdragen aan het minimaliseren van risico's?

Wat is chloraat en hoe ontstaat het?

Chloraten (ClO₃⁻) zijn chemische verbindingen die kunnen ontstaan als bijproduct tijdens productie, gebruik en opslag van chloorhoudende desinfectiemiddelen, zoals natriumhypochloriet (NaOCl) of chloordioxide (ClO₂). Beide middelen worden veel toegepast vanwege hun sterke antimicrobiële werking, maar onder bepaalde omstandigheden kunnen zij chloraat vormen. De vorming van chloraat wordt beïnvloed door:

• Temperatuur: Hogere temperaturen versnellen de chemische afbraak van desinfectiemiddelen, wat de vorming van chloraat bevordert ⁽¹⁾.
• Opslagtijd: Hoe langer een desinfectiemiddel wordt opgeslagen, hoe meer chloraat zich ophoopt, vooral bij natriumhypochloriet ⁽²⁾.
• Concentratie: Hogere concentraties van chloorhoudende middelen vergroten het risico op bijproductvorming zoals chloraat ⁽³⁾.

In industriële processen, zoals de desinfectie van machines, verpakkingen en proceswater in de voedingsmiddelenindustrie, zijn deze factoren van groot belang. Bij onzorgvuldig gebruik kunnen verhoogde chloraatresiduen in water of voedselproducten ontstaan, wat een risico vormt voor de volksgezondheid ⁽⁴⁾.

Waarom is chloraat een aandachtspunt?

Chloraat kan de opname van jodium door de schildklier verstoren, wat vooral risicovol is voor kwetsbare groepen zoals kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een lage jodiuminname ⁽⁵⁾. Daarom stelt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) strikte limieten aan chloraatresiduen in levensmiddelen. Voor de meeste voedingsmiddelen geldt een maximale residulimiet (MRL) van 0,01 mg/kg (10 µg/kg), tenzij een specifieke hogere limiet is vastgesteld ⁽⁶⁾.

Het overschrijden van deze limieten kan leiden tot recalls en gezondheidsrisico’s, zoals het recente voorbeeld van Coca-Cola aantoont. Deze incidenten benadrukken de noodzaak om chloraatvorming te beheersen.

HOCl: een modern alternatief voor conventionele middelen

Hypochlorigzuur (HOCl), geproduceerd door een in situ technologie als het Watter-systeem, biedt een innovatieve benadering van desinfectie die veel van de nadelen van traditionele middelen wegneemt. HOCl wordt ter plaatse geproduceerd en direct toegepast, waardoor het risico op chloraatvorming wordt geminimaliseerd.

Voordelen van HOCl en het Watter-systeem:

• Minimale opslag: Er wordt direct op locatie geproduceerd, zonder langdurige opslag, waardoor chloraatvorming wordt vermeden ⁽⁷⁾.
• Lage concentraties: HOCl werkt effectief bij doseringen van 0,2 tot 2 ppm, aanzienlijk lager dan natriumhypochloriet, wat het risico op bijproducten zoals chloraat vermindert ⁽⁸⁾.
• Gecontroleerde productie: Het Watter-systeem reguleert belangrijke parameters zoals pH en temperatuur, wat bijdraagt aan een efficiënte en gecontroleerde desinfectie ⁽⁹⁾.
• Duurzaamheid: Door het vermijden van transport en opslag van chemicaliën, draagt het systeem bij aan een lagere CO₂-uitstoot ⁽¹⁰⁾.

Conclusie: risico’s minimaliseren met innovatie

Incidenten zoals de recall van Coca-Cola laten zien hoe belangrijk het is om risico’s rondom chloraatvorming in desinfectieprocessen te beheersen. Traditionele gebottelde middelen zoals natriumhypochloriet en chloordioxide brengen uitdagingen met zich mee, die te beperken zijn door het gebruik van in situ systemen als het Watter-systeem.

Watter biedt bedrijven daardoor een efficiëntere, duurzamere en veiligere oplossing die bijdraagt aan naleving van de regelgeving en hogere voedselveiligheidsnormen.

Heeft u vragen over HOCl of wilt u meer weten over de mogelijkheden van het Watter-systeem? Neem gerust contact met ons op.

Referenties

1. Stanford, B.D., et al. (2011). "Degradation of sodium hypochlorite: effects of temperature and storage conditions." Water Research, 45(3), 1063-1070.
2. American Water Works Association (AWWA). (2009). "Hypochlorite: An Assessment of Factors That Influence Product Quality." AWWA Report.
3. European Food Safety Authority (EFSA). (2015). "Risks for Public Health Related to Chlorate in Food." EFSA Journal, 13(6), 4135.
4. NVWA. "Residulimieten voor chloraat in levensmiddelen." Beschikbaar via: www.nvwa.nl.
5. World Health Organization (WHO). (2005). "Chlorate in Drinking-water: Background Document for Development of WHO Guidelines." WHO Technical Report Series.
6. Europese Commissie. (2020). "Verordening (EU) 2020/749 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 396/2005 wat betreft maximumresidugehalten voor chloraat in of op bepaalde producten." Beschikbaar via: EUR-Lex.
7. Gordon, G., et al. (2005). "Minimizing Chlorate Formation in Chlorine Dioxide Applications." Journal of Water Supply: Research and Technology, 54(7), 471-482.
8. EFSA. (2014). "Scientific Opinion on the Public Health Risks Related to Chlorate in Drinking Water." EFSA Journal, 12(9), 3811.
9. American Water Works Association (AWWA). (2018). "Standard for Liquid Sodium Hypochlorite." ANSI/AWWA B300-18.
10. Interne documentatie Watter (niet openbaar beschikbaar).